غذا در ارمنستان و در فرهنگ مردم این کشور اهمیت خاصی برخوردار می باشد کمتر کشوری را دیدم که این مقدار غذاخوری و کافه و رستوران در سطح شهر داشته باشد در ایروان و دیگر شهرهای ارمنستان و به عنوان مثال در جاده سوان رستوران های سنتی و مردن زیادی دیده می شود که با غذاهای گوناکون پذیرای مهمانان و تورست های این کشور می باشند. غذاهای محلی ایروان یا به عبارتی غذاهای ارمنستان دارای شهرت و تنوع بینظیری هستند، به طوری که آوازه آن از مرزهای کشور نیز فراتر رفته و بسیاری از گردشگران علاقهمند به چشیدن طعم این غذاها هستند.
قدمت آشپزخانه ارمنستان به وسعت تاریخ آن است و پیشینه آن به ۲۰۰۰ سال قبل میرسد. همچنین در آشپزی ارمنی فرآوردههای گوشتی دارای جایگاه بسیار مهمی هستند که شاید دلیل استفاده فراوان از فرآوردههای گوشتی در غذاهای ارمنی برگرفته از سنت دامپروری است که در این منطقه از دیرباز تاکنون رواج داشته است. همچنین در گذشته کلیه غذاهای ارمنی بر روی آتش طبخ میشد و این سنت هنوز هم در آشپزخانه ارمنستان حفظ شده است.
البته در کنار دامپروری، اهالی این کشور از دیرباز به شغل کشاورزی و کشت انواع غلات و سبزیجات نیز اشتغال داشتهاند و در نتیجه، تنوع محصولات آنها باعث تهیه غذاهایی متنوع با طعم و رنگ خاص شده است. در مجموع، تنوع و کیفیت مواد اولیه در کنار روشهای طبخ سنتی و تا حدی دشوار باعث پدیدار شدن غذاهای خوشطعم و متنوعی از جمله انواع سوپها، خوراکهای گوشتی، فرآوردههای لبنی، انواع نانها و خواراکیهای تهیه شده از آرد، خوراک ماهی، شیرینیجات و انواع نوشیدنیها شده است. پس در صورت سفر به ایروان فرصت چشیدن طعم این غذاها را نباید از دست داد، ولی به دلیل تنوع فراوان با برخی از غذاهای تهیه شده از برترین روشهای طبخ ضرورت دارد.
در ارمنستان غذاهای گوشتی به صورت آب پز یا کبابی و پخته شده از جایگاه خاصی برخوردار می باشد. این غذا از گوشت کوبیده شده و له شده درست می شود بعد از اینکه این گوشت حسابی کوبیده شده و ادویه جات و افزودنی ها به آن اضافه شده در داخل آب در حال جوش قرار گرفته و به صورت تصویر فوق می شود که با کره روی آن سرو می شود.
لاماجو ,لاهماجو , (Lamadzho or lahmacun) یکی از غذاهای ارمنی است در ارمنستان این غذا به شیوهها و با ترکیبهای مختلفی از جمله برشهای گوشت نیز تهیه میشود. ولی یکی از بهترین و اصلیترین انواع آن به همراه پنیر و در تنوری که با چوب می سوزد تهیه می گردد یکی از بهترین رستورانهایی که این غذا را درست می کند رستوران یا بیسترو ادس در ایروان می باشد که در قلب شهر درخیابان ماشتوتس قرار دارد.
دلمه یکی دیگر از غذاهای سنتی و البته ملی ارمنستان است که از دیرباز تاکنون جایگاه خود را در سفره این کشور حفظ کرده است. در گذشته، اهالی این منطقه پس از فرآوری گوشت معمولا آن را در داخل برگ کلم یا مو پیچیده و طبخ میکردند. وجه تسمیه نام این غذا در زبان ارمنی نیز برگرفته از از کلمه «تولی» از ریشه «اودولی» به معنی درخت تاک است. برای تهیه این غذا گوشت را به همراه میوههای خشکشده در داخل برگ کلم پیچیده شده و با سس مخصوص طبخ میشود.
آشپزخانه ارمنستان یکی از قدیمیترین و ماندگارترین آشپزیهای آسیا است و خوشبختانه بسیاری از غذاهای سنتی آن تاکنون حفظ شدهاند. خاشلاما نیز یکی از قدیمیترین و مشهورترین غذاهای محلی ارمنستان است که از گوشت بره به همراه سبزیجات تهیه میشود. بنا به روایتها، این غذا از کلمه «هاشل» (Hashel) به معنی تکه گوشت پخته شده گرفته شده است. برخلاف دشواری مراحل پخت سایر غذاهای ارمنی، تهیه خاشلاما بسیار ساده است.
گاتا یکی از شیرینیهای سنتی آشپزخانه ارمنی است که در این کشور بسیار رایج بوده و به روشهای مختلفی تهیه میشود. این شیرینی به نامهای مختلفی از جمله کاتاه یا کادا نیز خوانده میشود و بسیار شبیه به قطاب است. بسیاری از بانوان خانهدار و سرآشپزهای حرفهای در مناسبتهای خاص تهیه کرده و در کنار باقلوا سرو میکنند. حتی در برخی موارد از این شیرینی با نام «زندانی قفقاز» نیز یاد شده است.
هاریسا (آریس یا پوره گندم با مرغ) غذایی بسیار مقوی است که کلیه مواد آن برای مدت ۶ ساعت به آرامی پخته میشوند و سرشار از فیبر و کالری است. این غذا اغلب برای صبحانه سرو میشود.